„Prawość to zasadniczo pewność siebie, której źródłem jest uczciwość. To jest stan ducha, nie kodeks.” Albert Camus
Wbrew pozorom, pomimo tego, że już dawno przyzwyczailiśmy się do obecności biur rachunkowych w naszej przestrzeni ekonomicznej – nadal definicja biura rachunkowego, tak żeby stwierdzić co jest, a co nie jest biurem rachunkowym – wymyka się poza możliwości jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Tym niemniej biura rachunkowe zajmują bardzo ważne miejsce w życiu przedsiębiorców (czy sobie o tym zdają sprawę, czy nie) – zajmują się tak delikatnymi i ważnymi aspektami działalności firm jak finanse, podatki, czy zgodność z przepisami. Przez to biura mają bardzo często dostęp do poufnych informacji o klientach i ich firmach – co wymaga dużej dozy zaufania ze strony klienta czy poufności ze strony biura.
Czym się różnią biura rachunkowe od innych instytucji? Biura bezpośrednio wpływają na finansową i prawną sytuację innych firm i jednostek. Błędy lub nieetyczne działania w biurze rachunkowym mogą doprowadzić do poważnych konsekwencji – poważne błędy w sprawozdaniach finansowych, czy oszustwa podatkowe mogą doprowadzić do upadłości firm.
Tymczasem biura rachunkowe nie są instytucją zaufania publicznego – co znaczy, że nie obowiązują ich regulacje dotyczące tajemnicy zawodowej. Może to stanowić poważny problem dla współpracy z biurem rachunkowym. Tutaj właśnie powinna pojawić się etyka w biurach rachunkowych.
Niezależnie od regulacji zewnętrznych, etyka działalności jest fundamentem niemal każdej profesji. Adam Smith kiedyś stwierdził, że „Nie od przychylności rzeźnika, piwowara czy piekarza oczekujemy naszego obiadu, lecz od ich dbałości o własny interes.” Kierowanie się zasadami uczciwości i przejrzystości wpływa na podnoszenie standardu usług w całej branży księgowej. Etyka zawodowa to nie tylko przestrzeganie prawa, ale właśnie budowanie zaufania i reputacji – co wydaje się kluczowe dla długoterminowego sukcesu biura rachunkowego, ale też i (moim zdaniem) stabilności zawodu księgowego w biurze rachunkowym.
Czy powinniśmy więc uregulować zawód i nakazać przestrzeganie etyki? Abstrahując od tego, że regulacja powinna zostać przeprowadzona „z głową” i zostać starannie przemyślana – w tym artykule wolałbym skupić się na tym czy wprowadzenie etyki bez regulacji jest możliwe.
Moim zdaniem wprowadzając etykę w swoich biurach rachunkowych profesjonaliści wykazują, że są gotowi do samoregulacji i do wzięcia odpowiedzialności za swoje działania. To może się przyczynić do wzrostu zaufania klientów świadomych – takich którzy cenią transparentność i odpowiedzialność.
Taki model wymaga silnej kultury organizacyjnej, która jest wyzwaniem, ale zarazem szansą dla biur na wyróżnienie się na rynku. Stawiając na etykę bez zewnętrznych nakazów, organizacja pokaże się jako twór dojrzały i samodzielny w definiowaniu swoich wartości i wysokich standardów. Przed takim zadaniem – a zarazem szansą stoi Krajowa Izba Biur Rachunkowych – organizacja, której moje biuro jest członkiem, której kibicuję. Moim skromnym zdaniem izba gospodarcza bez wewnętrznych regulacji i etyki niewiele się różni od zwykłego stowarzyszenia ludzi o podobnych zainteresowaniach.
Na koniec chciałbym – ku przemyśleniu – przytoczyć inny cytat: „Potrzeba 20 lat, by zbudować reputację, a pięć minut, by ją zniszczyć. Jeśli będziesz o tym pamiętać, zachowasz się inaczej.” Warren Buffet.